Η αποκαλυπτική υπόθεση της κλήρωσης στο ΕΠΑΛ Σαλαμίνας
ΑΡΘΡΑ (ΕΙΔΗΣΕΙΣ)ΕΛΛΑΔΑΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ 30 Ιουλίου 2025 fonisalaminas
Στις 18 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε στο ΕΠΑΛ Σαλαμίνας κλήρωση, προκειμένου να καλυφθούν οι λιγότερες των 100 ελευθέρων θέσεων του από τους 135 περίπου αιτούμενους μαθητές. Αυτή η διαδικασία πυροδότησε, πολύ φυσιολογικά, αντιδράσεις εκ μέρους γονέων και παιδιών, καθώς οπωσδήποτε δεν ήταν αναμενόμενη.
Τα γεγονότα
Της κλήρωσης είχαν προηγηθεί τα εξής:
Στις 15 Ιουλίου οι γονείς ενημερώθηκαν για το θέμα που προέκυψε και πως την Παρασκευή 18 Ιουλίου θα διεξάγετο η κλήρωση των μαθητών που θα μπορέσουν να εγγραφούν στο ΕΠΑΛ. Δόθηκε δε η διευκρίνηση ότι σε περίπτωση που ένας μαθητής δεν είναι από τους «τυχερούς», θα πρέπει να εγγραφεί στην Α’ Τάξη του ΓΕΛ.
Στο διάστημα που ακολούθησε, το θέμα βγήκε στην δημοσιότητα (παραδείγματος χάριν σχετικό άρθρο από τον εκπαιδευτικό ιστότοπο alfavita εδώ) μαζί με τις διαμαρτυρίες των πολιτών. Σύμφωνα με ανακοίνωση του δημάρχου Σαλαμίνας (σ.σ.: όχι επισήμως αλλά μέσω κοινωνικών δικτύων εδώ), ζητήθηκε ενημέρωση από την διευθύντρια του ΕΠΑΛ κα Κανάκη, η οποία δόθηκε εγγράφως στις 16 Ιουλίου. Την ίδια ημέρα ο δήμος υπέβαλε αίτημα στην «Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.» (πρόκειται κατασκευαστική δημόσια εταιρεία ιδιωτικού δικαίου για την οποία πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ) για την παραχώρηση προκατασκευασμένης αίθουσας για να καλύψει την ανάγκη αυτή του σχολείου. Η «Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.» την επομένη (17 Ιουλίου) απάντησε θετικά και ο δήμος, σύμφωνα με την ανάρτηση του δημάρχου στα κοινωνικά δίκτυα, ξεκίνησε τις διαδικασίες για την παραλαβή της.
Παρ’όλα αυτά, η διαδικασία της κλήρωσης πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιουλίου κανονικά. Κατά την εισαγωγική ομιλία της διευθύντριας κας Κανάκη για το θέμα, παρενέβη και ο δήμαρχος παρέχοντας τις εξηγήσεις που απαιτούντο από τους γονείς (εδώ, εδώ και εδώ).
Τα παρατράγουδα…
Η υπόθεση αποτέλεσε αντικείμενο ρεπορτάζ στην εκπομπή Live You του Σκάϊ (με τον Α. Πορτοσάλτε και την Μ. Αναστασοπούλου).
Σε ότι αφορά το συγκεκριμένο ρεπορτάζ δύο είναι τα σημεία που χρειάζονται προσοχής:
α. Ο ισχυρισμός της ρεπόρτερ πως ενώ αρχικά είχε προβλεφθεί η κάλυψη 88 μόνο θέσεων, με το ενδιαφέρον που επέδειξε το κανάλι και η δημοσιογραφική ομάδα οι θέσεις αυτές ανέβηκαν στις 100. Αυτή η πληροφορία αντιμετωπίστηκε με συγκατάβαση και στην ουσία μετουσιώνεται σε κατηγορία για επικοινωνιακή διαχείριση του θέματος εκ μέρους του δήμου.
β. Η άρνηση του δημάρχου να επικοινωνήσει με την εκπομπή είτε δια ζώσης είτε με κάποια ανακοίνωση. Πράγμα που φάνηκε ακατανόητο στην πλευρά των δημοσιογράφων, αλλά είναι το πλέον σύνηθες σε ότι αφορά την στάση του σημερινού δημάρχου απέναντι σε επικριτές ή «δυσάρεστους» προς αυτόν.
Και ενώ στην δημόσια σφαίρα ελάχιστοι ασχολήθηκαν με αυτό το ρεπορτάζ (η εκπομπή αυτή άλλωστε μεταδίδεται σε ώρα που οι ενεργοί άνθρωποι εργάζονται), ως συνήθως δόθηκε μεγάλη έκταση στα «κοινωνικά» δίκτυα, όπου η κριτική από ορισμένους (μεταξύ των οποίων υπήρχαν και συνήθεις επικριτές της τωρινής δημοτικής αρχής αλλά και όχι) αντιμετωπίστηκε από ένα γνωστό επικοινωνιακό «μονομπλόκ» που μεταφέρει, με την μέγιστη πιστότητα, την δομή επιχειρημάτων και τις πρακτικές της «Ομάδας Αλήθειας» σε τοπικό επίπεδο. Αυτό όμως δεν έχει σχέση με την ανάλυση αυτού του άρθρου αλλά μιας εφαρμογής των θεωριών της ψυχολογίας των μαζών στην συγκεκριμένη περίπτωση. Θα σταθούμε μόνο σε ένα θέμα.
Η αιχμή του δόρατος των επικρίσεων του ρεπορτάζ αφορά τον Α.Πορτοσάλτε. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι περισσότεροι ντόπιοι επικριτές του, είναι πολιτικά συγκείμενοι με αυτόν – πράγμα που σημαίνει ότι θα έπρεπε να έχουν καταλάβει ότι προκειμένου να απομακρυνθεί κάθε σκιά κριτικής από την κυβέρνηση, ο κύριος στόχος θα είναι η δημοτική αρχή. Και μάλιστα μια δημοτική αρχή που έχει στηριχτεί ιδιαίτερα από την κυβέρνηση και τους βουλευτές της (στο κομματικό μάλιστα επιτελείο της κυβέρνησης, τα ποσοστά 54% και 42% δεν θεωρούνται ανταγωνιστικά αλλά… προστίθενται ως 96% «δυνητική εμβέλεια» του κυβερνητικού κόμματος) και, κατά την διατυπωμένη άποψη του δημοσιογράφου σε πλείστες περιπτώσεις, θα πρέπει να την προστατεύει με την σωστή «δουλειά».
Η πραγματικότητα
Ξεκινώντας να βρούμε την πραγματικότητα στην συγκεκριμένη περίπτωση, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι αιτήσεις φέτος για εγγραφή στο ΕΠΑΛ ήταν μή αναμενόμενα πολλές. Αυτό οφείλεται στα πλεονεκτήματα που έχουν δοθεί στα συγκεκριμένα Λύκεια, ιδιαίτερα για την επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών σε πολλές και διαδεδομένες ειδικότητες. Θα χρειαζόταν εξαιρετικά άρτια οργάνωση σε τοπικό επίπεδο και χρήση μέσων και μεθόδων πρόβλεψης προκειμένου να καταστεί αναμενόμενη η συγκεκριμένη αύξηση και έτσι να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες – που δεν υπάρχει στον δήμο Σαλαμίνας. Και δεν μπορεί να υπάρχει με τα σημερινά δεδομένα της παιδείας, όπως θα δούμε παρακάτω. Με αυτό το δεδομένο λοιπόν, ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί να προσάψει κάτι (εκτός από έλλειψη… διορατικότητας) στην διοίκηση του δήμου.
Καταρχάς είναι γεγονός ότι η φοίτηση στα ΕΠΑΛ παρουσιάζει συνεχή αύξηση από το 2018 που κυμάνθηκε από 3% έως 5% ετησίως. Η αύξηση αυτή όμως δεν είναι ίδια σε όλους τους δήμους της χώρας και χαρακτηρίζεται από διακύμανση. Θα πρέπει να ειπωθεί εδώ, ότι υπάρχει γενική μείωση του συνολικού μαθητικού πληθυσμού (λόγω του οξύτατου δημογραφικού προβλήματος): Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, ο αριθμός των τμημάτων το 2023, στα σχολεία τη χώρας, ήταν 81.113 με μαθητικό πληθυσμό 1.374.070 μαθητές, ενώ το 2024 ο αριθμός των τμημάτων ανήλθε 78.932 με μαθητικό πληθυσμό 1.337.493 μαθητές. 2.181 τμήματα λιγότερα, αλλά και 36.577 μαθητές λιγότεροι (-2,66%). Η μείωση αυτή κατανεμημένη στα τμήματα των ΓΕΛ και των ΕΠΑΛ είναι -0,9% για τα πρώτα και -0,3% για τα δεύτερα. Η τάση προτίμησης των μαθητών προς τα ΕΠΑΛ όμως υπάρχει και είναι φανερή, παρ’ όλο, μάλιστα, που με κυβερνητικό νομοσχέδιο του 2020 δημιουργήθηκαν κάποια προσκόμματα για αυτή την πορεία (ένα σχετικό ενδιαφέρον άρθρο του πρώην προέδρου της ΟΛΜΕ Θ.Κοτσιφάκη εδώ).
Πάμε στο δεύτερο δεδομένο. Το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η παιδεία στην Ελλάδα είναι συγκεκριμένο και η παθογένειά του είναι γνωστή. Δεν είναι του παρόντος να αναφερθούμε εκτενώς σε αυτό το άρθρο σε αυτά τα σημαντικά ζητήματα – συνοπτικά όμως μπορούμε να αναφερθούμε επιγραμματικά στα εξής:
α. Το πρώτο πρόβλημα της παιδείας, που διαπιστώνεται σε κάθε έναρξη σχολικής χρονιάς, είναι η έλλειψη εκπαιδευτικού προσωπικού. Το εκπαιδευτικό έργο γίνεται με όλο και μειούμενους αριθμητικά μόνιμους δασκάλους και καθηγητές και οι ελλείψεις αντιμετωπίζονται συνήθως εκ των ενόντων – μια κληρονομιά από τα μνημονιακά χρόνια προκειμένου να εμφανίζεται χαμηλός αριθμός δημοσίων υπαλλήλων. Και οι πολιτικές που εφαρμόζονται, από το Δημοτικό ακόμα (με την παράλληλη στήριξη κλπ.) επαφίενται στον ίδιο ή μικρότερο αριθμό εκπαιδευτικών.
β. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ως γνωστόν το κτηριακό, το εν γένει πρόβλημα των δομών. Ενώ τα σχολεία και οι ανάγκες τους έχουν περάσει στις αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι πόροι γι’ αυτό το σημαντικό έργο (όπως και γενικά για τις ανάγκες της τοπικής αυτοδιοίκησης όπως διαμορφώθηκαν αντικειμενικά από το Σχέδιο «Καλλικράτης») δίνονται από το κεντρικό κράτος με το σταγονόμετρο και δεν έχουν περάσει στην δικαιοδοσία των ΟΤΑ (ιδιαίτερα επεξηγηματική είναι η μελέτη της περιόδου 2009-2014 -σήμερα τα πράγματα είναι αρκετά χειρότερα- από την ΚΕΔΕ που σας συστήνουμε να διαβάσετε εδώ). Σε αυτό το σημείο, θυμίζουμε ότι στην Σαλαμίνα η κατάσταση έχει προ πολλού βρεθεί στα όριά της, με τελευταίο παράδειγμα την υπόθεση του ΕΠΑΛ αλλά και την κατάσταση του Γυμνασίου/Λυκείου Αμπελακίων (θέμα για το οποίο έχουμε δεσμευτεί να επανέλθουμε τον Σεπτέμβριο).
γ. Το τρίτο και μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ένα έλλειμμα. Το έλλειμμα που παρατηρούμε σε κάθε πτυχή του δημοσίου βίου της χώρας, το έλλειμμα πολιτικής. Η προσέγγιση όλων των κυβερνήσεων και ιδιαίτερα της σημερινής στο θέμα της παιδείας είναι μια συγκεκαλυμμένη αμερικανοτραφής στάση: απαξίωση όλο και περισσότερο της δημόσιας παιδείας σε ότι αφορά τις προοπτικές της (χωρίς όμως να καταργείται ή να υπονομεύεται πέρα από κάποιο σημείο πολιτικά επικίνδυνο) και ενίσχυση θεσμών «παράλληλης» παιδείας (ιδιωτικής εκπαίδευσης κλπ.) προς τον «ιδεατό» κόσμο του αμερικανικού εκπαιδευτικού συστήματος και όχι των ευρωπαϊκών. Αυτή η στάση έχει διεμβολίσει όλους τους πολιτικούς χώρους (με κάποιες εξαιρέσεις) και είναι ο λόγος για αυτά τα φαινομενικά ανερμάτιστα παρατηρούμε όλο και περισσότερο στο θέμα. «Κατευθύνσεις», «πυξίδες» και άλλα ηχηρά στερούνται ουσιαστικού νοήματος και το πρόταγμα της διατύπωσης μιας εθνικής πολιτικής για την παιδεία, δεν διατυπώνεται καν – το μόνο που υπάρχει είναι η «διαχείριση».
Τα παραπάνω δεν αφορούν έναν άλλο κόσμο. Είναι οι πραγματικές αιτίες για τα προβλήματα της παιδείας και στην Σαλαμίνα. Τα πρόσωπα των διαχειριστών και των πολιτικών τους παρεμβάσεων (άλλοτε θετικών, άλλοτε αρνητικών) στην πραγματικότητα δεν έχουν ουσιαστική σημασία. Φυσικά μπορεί να δίνονται λύσεις προσωρινές όπως στην περίπτωση του ΕΠΑΛ (σ.σ. σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η λύση με την προκατασκευασμένη αίθουσα από την «Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.» έχει και κάποιες υποσημειώσεις: θα ζητηθεί οικοδομική άδεια με αναγκαία προϋπόθεση να υφίσταται υπόλοιπο δόμησης στο συγκεκριμένο οικόπεδο, σύμφωνα με γνωστό μηχανικό που τώρα διαμένει εκτός Σαλαμίνας, οπότε μένει να δούμε αν αυτά τα προαπαιτούμενα πληρούνται ή θα πληρούνται μέσα στο μικρό χρονικό διάστημα έως την έναρξη του σχολικού έτους) – η αιτία των προβλημάτων όμως παραμένει. Και θα παραμείνει.
Περί ελπίδας
Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στα θέματα της παιδείας είναι πραγματικά δυσοίωνη. Ίσως και δυστοπική. Θα έλεγε κανείς ότι «ζητείται ελπίς». Αλλά υπάρχει ένα μικρό ζήτημα.
Σύμφωνα με τον μύθο, η Πανδώρα, η πρώτη γυναίκα, ανοίγει ένα πιθάρι που της είχε δοθεί ως δώρο, απελευθερώνοντας έτσι όλα τα κακά (κατάρες, ασθένειες, πόνος, κλπ.) στον κόσμο. Μόνο η Ελπίδα έμεινε μέσα στο πιθάρι. Άρα, η Ελπίδα ήταν μέσα στο πιθάρι με τα κακά….
Με το παραπάνω αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι η ελπίδα δεν φτάνει. Πολλές φορές όταν φορτώνουμε τα προβλήματά μας μέσω της ελπίδας είτε στον Θεό είτε στο πεπρωμένο, επαφίεται η λύση τους σε αόρατες δυνάμεις και όχι στα δικά μας χέρια – ενώ η λύση είναι πάντα στα δικά μας χέρια. Και εν προκειμένω, ότι δεν μπορεί να κάνει το κράτος σε επίπεδο σχεδιασμού και διάγνωσης της κατάστασης, να γίνεται τοπικά, με την σοβαρότητα που αξίζει αυτό το θέμα. Φυσικά, το πολιτικό προσωπικό του νησιού δεν έχει δώσει δείγματα μιας επιθυμίας έστω προς κάτι τέτοιο παρά για την διεκπεραίωση του διαχειριστικού κομματιού και μόνο.
Ίσως ήρθε ο καιρός της «μεταπολιτικής».
csisalamina.wordpress.com
