Σχολική Ετοιμότητα: Πότε είναι το παιδί μου έτοιμο για την Α’ Δημοτικού;

της ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΦΕΡΚΟΥ
Λογοθεραπεύτρια MSc, MEd, BSc

Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ στην πρώτη δημοτικού, ολοκληρώνοντας το νηπιαγωγείο, δεν είναι ίδια και εγγυημένη για όλα τα παιδιά. Εφόσον προκύψουν ενδείξεις από τη διαδικασία ανίχνευσης της «σχολικής ετοιμότητας», τα περισσότερα παιδία είναι έτοιμα αλλά ορισμένα ίσως χρειαστούν επιπρόσθετο χρόνο με την παραμονή τους στο προσχολικό πλαίσιο.

Βασικές τυπικές δεξιότητες κατάκτησης του παιδιού πριν την είσοδο του στην πρώτη δημοτικού:

• Κατά την επικοινωνία και συμπεριφορά του:
–Το παιδί θα πρέπει να έχει την ικανότητα να λειτουργήσει με ορθή κοινωνική συνδιαλλαγή στο σχολείο και να συμμετάσχει σε κοινές επικοινωνιακές δραστηριότητες. Να συνεργάζεται με άλλα παιδιά σε ομαδικές εργασίες και παιχνίδια. Να ακολουθεί όρια και κανόνες. Να έχει αυξημένο κίνητρο για μάθηση. Να έχει ικανότητα επίλυσης λογικών προβλημάτων και κριτικής σκέψης. Να αυτοεξυπηρετείται σε βασικές ανάγκες μόνο του. Να ακολουθεί σύνθετες οδηγίες.

• Kατά τον λόγο και την ομιλία του:
– Να έχει άρτια φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία και πραγματολογία. Να έχει πλούσιο λεξιλόγιο, να χρησιμοποιεί σωστά τους συντακτικούς και γραμματικούς κανόνες κατά τον προφορικό λόγο και να κατέχει ορθή φωνολογική ενημερότητα. Να γνωρίζει βασικές αντίθετες έννοιες. Να ονοματίζει και κατηγοριοποιεί σχήματα, χρώματα και κατηγορίες ζώων, φρούτων, λαχανικών, μεταφορικών μέσων, επαγγελμάτων κλπ. Η περιγραφική και αφηγηματική ικανότητα να βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Να μπορεί να εκφράζεται κατανοητά, να μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες, με δομημένο λόγο έχοντας αρχή, μέση και τέλος. Να μπορεί να αποστηθίσει πχ μικρά ποιήματα. Να αρθρώνει με ευκρίνεια όλα τα φωνήματα της γλώσσας μας.

• Kατά τις Μαθησιακές δεξιότητες:
– Να αναγνωρίζει τα γράμματα, και να αντιστοιχεί σωστά φώνημα με γράφημα. Να διατηρεί σωστή λαβή στο μολύβι και να χειρίζεται με επιδεξιότητα εργαλεία (π.χ. ψαλίδι). Να μπορεί να συντονίζει το μάτι με το χέρι του, γράφοντας με σωστή φορά τα γράμματα. Να έχει καλή μνήμη και ικανότητα συγκέντρωσης. Να ακούει προσεκτικά μια δραστηριότητα με διάρκεια και να μιμείται. Να αντιγράφει και να σχεδιάζει και να χρωματίζει σε πλαίσιο. Να αντιλαμβάνεται χωροχρονικό προσανατολισμό. Να γνωρίζει εποχές, ημέρες, μήνες, χρονική διάρκεια. Να ξεχωρίζει δεξί – αριστερό. Να έχει την αντίληψη περιεχομένου, μεγεθών, μορφών και ποσοτήτων. Να έχει καλή ακουστική και οπτική μνήμη καθώς και οπτική αντίληψη.
Συμπερασματικά: Αν ο μαθητής στερείται αρκετών δεξιοτήτων από τα προαναφερθέντα, τότε πιθανότατα δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί στις σχολικές του υποχρεώσεις. Σε περίπτωση που εντοπίσουμε έγκαιρα τις αδυναμίες ενός παιδιού, ότι δηλαδή δεν έχει σχολική ετοιμότητα, τότε ξεκινά θεραπευτικό πρόγραμμα για να καλύψει τις δυσκολίες του και να ενταχθεί ομαλά στην πρώτη δημοτικού. Αν ο χρόνος είναι μικρός και οι δυσκολίες μεγάλες, τότε προτείνεται η επαναφοίτηση του παιδιού στο νήπιο ώστε να μην προχωρήσει και βιώσει την αποτυχία και συνάμα να μην μπορεί να καλύψει τις μαθησιακές αδυναμίες του.

Tέλος: Σύμφωνα με τα παραπάνω γίνεται σαφές, ότι είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε αν το παιδί μας είναι έτοιμο να πάει στο Δημοτικό Σχολείο. H Α΄ δημοτικού είναι η σημαντικότερη σε σχέση με την έναρξη της μαθησιακής εμπλοκής.
Για να έχουμε καλούς μαθητές, πρώτα πρέπει να έχουμε μαθητές έτοιμους που να μπορούν να δεχτούν γνώση και να την αφομοιώσουν με πρόσφορο και ομαλό τρόπο!