Τεχνητή Νοημοσύνη στην Υγεία: H επανάσταση είναι εδώ, αλλά ίσως αργήσει να εφαρμοστεί σε όλο της το μέγεθος στην καθ’ ημέρα πράξη
ΕΙΔΗΣΕΙΣΥΓΕΙΑ 7 Νοεμβρίου 2023 fonisalaminas
Όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που μιλούν τελευταία για την Τεχνητή Νοημοσύνη Artificial Intelligence (AI) και στην Υγεία, δημιουργώντας μεγάλες προσδοκίες, άλλα και πολλά ερωτηματικά για τις εφαρμογές της στο παρόν και στο μέλλον. Η μεγαλύτερη ελπίδα είναι ότι θα βοηθήσει πολλαπλά τον άνθρωπο, απαλλάσσοντάς τον από χρονοβόρες διαδικασίες και δίνοντάς του πιο αποτελεσματικές λύσεις σε πολλά από τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει. Υπάρχει όμως και ο φόβος ότι ίσως η τεχνητή νοημοσύνη καταφέρει να «αντικαταστήσει» σε πολλά, όχι μόνο τους επιστήμονες, ερευνητές – γιατρούς , αλλά και τον τρόπο σκέψης τους, καθώς της παρέχεται τεράστιος όγκος δεδομένων τον οποίο καλείται να διαχειριστεί.
Ο χώρος τη Υγείας είναι ένα από τα πεδία που η ΑΙ έχει αρχίσει να βρίσκει εφαρμογές και τα μελλοντικά σενάρια για τη χρήση της, δίνουν και παίρνουν. Οι πιο αισιόδοξοι κάνουν λόγο για πιο ξεκάθαρες διαγνώσεις και ασφαλή πρόγνωση νοσημάτων, πιο άμεσες απαντήσεις στον ασθενή, λιγότερες- περιττές πολλές φορές – εξετάσεις, και εξατομικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις, παράμετροι που στο τέλος οδηγούν σε καλύτερη αντιμετώπιση του ζητήματος υγείας που τον απασχολεί και κάνουν οικονομία στα συστήματα υγείας.
Η AI με τη βοήθεια αλγορίθμων έχει ως στόχο να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα για την πορεία ενός «υπόπτου» ευρήματος που π.χ εντοπίστηκε σε μια ψηφιακή μαστογραφία, η οποία έγινε με την πιο προηγμένη τεχνολογία. Όμως, πόσο έγκυρα θα είναι αυτά τα συμπεράσματα και πόσο θα βοηθήσουν έναν γιατρό να πάρει τις σωστές αποφάσεις;
Ο αλγόριθμος μπορεί να φέρει μπροστά στον γιατρό χιλιάδες παρόμοιες εικόνες και αποτελέσματα και να τον βοηθήσει να αποφασίσει. Εκτιμάται ότι οι περισσότερες από τις μαστογραφίες που γίνονται, δεν έχουν λόγο να ανησυχούν μια γυναίκα. Με τη βοήθεια της ΑΙ ο γιατρός σχεδόν με βεβαιότητα συγκρίνει τα δεδομένα και απαλλάσσει άμεσα μια γυναίκα από τον φόβο, την επανάληψη περιττών εξετάσεων, αλλά και τη διαδικασία να αναζητήσει κι άλλες γνώμες, επισημαίνουν οι ειδικοί. Η ΑΙ σε συνδυασμό με νέες τεχνολογίες που συνεχώς εξελίσσονται, μεταμορφώνουν σήμερα τις ιατρικές υπηρεσίες, τη διαχείριση των μονάδων Υγείας και τη ζωή των ασθενών.
Τεχνητή νοημοσύνη: Βιώνουμε μια συναρπαστική εποχή
Όπως επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ -ΜΠΕ , ο καθηγητής – ακτινολόγος Μ. May στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Ερλάνγκεν της Γερμανίας, «ήδη έχουμε στο νοσοκομείο τελευταίας τεχνολογίας απεικονιστικά μηχανήματα που μας βοηθούν να προσφέρουμε καλύτερη και πιο εξατομικευμένη θεραπεία. Γνωρίζουμε ποια θεραπεία θα αποδώσει καλύτερα σε ποιον ασθενή. Η τεχνολογία πλέον μας βοηθά να εξετάσουμε ένα όργανο και μαθαίνουμε από αυτή την εμπειρία ώστε να την εφαρμόσουμε σε άλλο όργανο».
Προς το παρόν έχουμε χιλιάδες εικόνες υψηλής ευκρίνειας από το ανθρώπινο σώμα και αυτό είναι σημαντική εξέλιξη, επισημαίνουν οι επιστήμονες. Μάλιστα στο άμεσο μέλλον θα μπορούν να χειρουργούν με τη βοήθεια της «κινηματογραφικής ανατομίας» δηλαδή να παρακολουθούν με εξαιρετική λεπτομέρεια την περιοχή που επεμβαίνουν. Η τεχνολογία, ήδη μας βοηθά σε λιγότερο χρόνο να γίνονται περισσότερες εξετάσεις που δίνουν εικόνες εξαιρετικής ευκρίνειας από το ανθρώπινο σώμα, επισημαίνει ο Μ. May και εξηγεί πως η ΑΙ μπορεί να βοηθήσει – μέσω αλγορίθμου -τον ακτινολόγο να εντοπίσει έναν όγκο, και προσθέτει : «Τώρα βιώνουμε μια συναρπαστική εποχή, καθώς χτίζουμε υψηλής ανάλυσης δεδομένα, είμαστε η γενιά που αποθηκεύει αυτά τα δεδομένα. Δημιουργούμε αρχεία. Όμως, οι αλγόριθμοι θα πρέπει να τα επεξεργαστούν ώστε η επόμενη γενιά γιατρών να ωφεληθεί από αυτά τα προγράμματα που σήμερα ονομάζουμε ΑΙ».
Ο ίδιος εκτιμά πως η ΑΙ στην υγεία, είναι μια ενδιαφέρουσα προοπτική αλλά θα αργήσει να εφαρμοστεί την καθ’ ημέρα πράξη. «Ήδη, έχουμε ένα κεφάλαιο δεδομένων για κάθε ασθενή και χάρη στην υψηλή απεικονιστική τεχνολογία και με την ανάλυση των δεδομένων και την τεχνητή νοημοσύνη έχουμε αυτόματα αλλά 10 επιπλέον κεφάλαια. Αλλά χρειάζεται χρόνος να τα διαβάσουμε προς όφελος του ασθενούς. Πού θα βρούμε τόσους ακτινολόγους να διαβάσουν όλα τα αποτελέσματα;» διερωτάται, απαντώντας στον Μιχάλη Κεφαλογιάννης και το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ενδιαφέρουσα η Τεχνητή Νοημοσύνη, συμπληρώνει αλλά «βέβαια ποτέ δεν θα έχουμε ένα οπτικό σαρωτή που μόνος του θα λαμβάνει εικόνες από το σώμα ενός ασθενούς, θα τις αξιολογεί και θα του στέλνει τα αποτελέσματα. Και όσο δεν υπάρχουν τέτοια συστήματα στα οποία να εκπαιδευτούμε, είμαστε ακόμα μακριά από αυτό που όλοι περιμένουν από την Τεχνητή Νοημοσύνη».
Χωρίς αμφιβολία είναι μια συναρπαστική εποχή και για την Υγεία, συμφωνούν οι επιστήμονες, καθώς οι ψηφιακές εφαρμογές μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον χρόνο, ο οποίος είναι καθοριστικής σημασίας σε επείγουσες καταστάσεις, όπως π.χ ένα εγκεφαλικό επεισόδιο και βοηθούν πλέον όλους μας να κατανοήσουμε την καθοριστική σημασία της ταχείας, ακριβούς και έγκαιρης παρέμβασης για τη ζωή του ασθενούς.
Ψηφιακό Δίδυμο
Οι λύσεις Τεχνητής Νοημοσύνης, η τεχνολογία του Ψηφιακού Διδύμου (digital tween) Ασθενούς και οι λύσεις απεικόνισης και θεραπείας, μπορούν σήμερα να βοηθήσουν τους επαγγελματίες υγείας, για πιο έγκαιρη διάγνωση, πρόγνωση και αντιμετώπιση ενός ασθενούς με εγκεφαλικό επεισόδιο, από τη στιγμή που συμβαίνει έως την αποθεραπεία και την παρακολούθηση του. Η εφαρμογή της Τεχνολογίας Ψηφιακού Διδύμου (Digital Twin) δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που συνηθίζουμε να λέμε ψηφιακός ιατρικός φάκελος ενός ασθενή, όπου από την στιγμή που γεννιέται καταχωρούνται σε αυτόν όλες οι πληροφορίες που αφορούν την υγεία τους. Αυτό το Ψηφιακό Δίδυμο του ασθενούς μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως είναι ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, όπου ο χρόνος είναι πολύτιμος, επισημαίνουν οι επιστήμονες.
Πρόκειται ουσιαστικά για όλα τα δεδομένα ενός ανθρώπου (από απεικονιστικές και μικροβιολογικές εξετάσεις έως και καθημερινές wearable συσκευές) που συλλέγονται και ενσωματώνονται από τη γέννηση του, ενημερώνονται και αναλύονται συνεχώς κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αυτό, εκτός από την αντιμετώπιση ασθενειών, θα συμβάλει στην υγειονομική περίθαλψη και την προσωποκεντρική πρόληψη. Όταν προκύψει κάποια ασθένεια, ένα «σύστημα» υγείας θα είναι έτοιμο με τα κατάλληλα εργαλεία να θέσει τη σωστή διάγνωση και να επιλέξει την καλύτερη δυνατή θεραπεία, καθώς θα έχει στα χέρια του… για την ακρίβεια στον υπολογιστή του, το ψηφιακό μας δίδυμο.
Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα
Βέβαια για όλα αυτά υπάρχει και ισχυρός αντίλογος που αφορά την ηθική πλευρά της συλλογής ευαίσθητων ιατρικών προσωπικών δεδομένων. Ποιος συλλέγει αυτά τα δεδομένα, πώς τα αποθηκεύει και πώς τα προστατεύει; Ποιοι έχουν πρόσβαση σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα που οφείλουν να απαντηθούν.
Είναι πάντως αισιόδοξο πως όλο και περισσότεροι γιατροί εξοικειώνονται σήμερα διεθνώς με τις νέες αυτές τεχνολογίες και τις εφαρμογές τους σε κάθε τομέα της Ιατρικής και μπορούν να βοηθήσουν πιο αποτελεσματικά τον ασθενή.
Στον τομέα της διαγνωστικής και θεραπευτικής απεικόνισης, για παράδειγμα υπάρχουν πλέον εξελιγμένα μηχανήματα, όπως πρωτοποριακό σύστημα μαστογραφίας με καινοτόμα τεχνολογία απεικόνισης, αξονικός τομογράφος τεχνολογίας καταμέτρησης φωτονίων, PET/CT επόμενης γενεάς, μαγνητικός τομογράφος με δυνατότητα προσαρμογής στα ιδιαίτερα γνωρίσματα κάθε ασθενή, και προηγμένα απεικονιστικά μηχανήματα για την καθοδήγηση χειρουργικών επεμβάσεων.
Μιχάλης Κεφαλογιάννης – ΑΠΕ ΜΠΕ
