«Άναψε» η διαβούλευση για τον ΚΟΚ: Το αλκοόλ, τα 30 χλμ. και οι «σφήνες»
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΕΙΔΗΣΕΙΣΕΛΛΑΔΑΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 Ιανουαρίου 2025 fonisalaminas
Οι φορείς εκφράζουν αμφιβολίες για το εάν είναι εφαρμόσιμη η πρόβλεψη για όριο 30 χλμ. την ώρα. Ζητούν να πέσει στο μηδέν το όριο για το αλκοόλ. Διχάζουν οι διατυπώσεις για το ελευθέρας στις «σφήνες».
Μηδενική ανοχή στο αλκοόλ, προτεραιότητα στους πεζούς σε διαβάσεις και «STOP» και «κίτρινη κάρτα» στις σφήνες, δίνουν οι φορείς στον πλαίσιο της διαβούλευσης του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, που ολοκληρώνεται αύριο. Στην ανάγκη αποτελεσματικής αστυνόμευσης και μετατροπής της εγκατάλειψης θύματος τροχαίου σε κακούργημα εστιάζουν μεταξύ άλλων τα σχόλια, ενώ το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σκοπεύει να πάει το νομοσχέδιο στη Βουλή στις αρχές Φεβρουαρίου.
Όπως επισημαίνει ο σύλλογος SOS Τροχαία Εγκλήματα, σύμφωνα με πλήθος επιστημονικών μελετών, στο 30% με 40% των σοβαρών τροχαίων που έχουν ως συνέπεια τραυματισμούς που οδηγούν στο θάνατο ή σε σοβαρές αναπηρίες εμπλέκονται οδηγοί υπό την επήρεια αλκοόλ. Δεδομένου ότι ο αριθμός θανάτων και τραυματισμών από τροχαίες συγκρούσεις στη χώρα μας είναι μεγαλύτερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με την κατανάλωση αλκοόλ να δείχνει αυξητική τάση σε όλο και μικρότερες ηλικίες, προτείνεται ο νέος ΚΟΚ να πάει στην κατεύθυνση της Μηδενικής Χρήσης Αλκοόλ.
Εννέα ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσμοθετήσει το Μηδενικό Αλκοόλ ειδικά για τους επαγγελματίες και τους νέους οδηγούς. Αυτές είναι: Τσεχία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία, Λιθουανία, Κροατία, Γερμανία, Ιταλία, Σλοβενία. Στη χώρα μας, τα «νόμιμα όρια Συγκέντρωσης Αλκοόλ στο Αίμα» έχουν ορισθεί σε 0,5 gr/L για τους οδηγούς γενικά και 0,2 gr/L για τους επαγγελματίες και τους νέους οδηγούς.Remaining Time-0:00FullscreenMute
Σύμφωνα, όμως με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Ασφάλεια των Μεταφορών (ETSC), την ίδια περίοδο, τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες (Τσεχία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία) έχουν καθιερώσει ως όριο το 0 gr/L για όλες τις κατηγορίες οδηγών, ενώ άλλες τέσσερις (Εσθονία, Πολωνία, Σουηδία, Νορβηγία) το 0,2 gr/L επίσης για όλες τις κατηγορίες οδηγών.
Ο σύλλογος θέτει ως προϋπόθεση για την υιοθέτηση της μηδενικής ανοχής στο αλκοόλ να συνδυαστεί με την αυστηρή επιτήρηση της και με την αναθεώρηση των διοικητικών και ποινικών κυρώσεων που αφορούν την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ σε μια εντελώς διαφορετική λογική. «Η χρήση δεν θα πρέπει να “συγχωρείται” ούτε να θεωρείται “αμέλεια”», επισημαίνει ο σύλλογος στην παρέμβασή του.
Ακόμη, σημειώνει ότι συχνά στο αίμα των εμπλεκόμενων σε σοβαρές τροχαίες συγκρούσεις οδηγών εντοπίζεται ένα εκρηκτικό κοκτέιλ ουσιών, δηλαδή κοκαΐνη, ηρωίνη, κάνναβη, ναρκωτικά χάπια και πολλά χημικά κοκτέιλ που πωλούνται παράνομα, που επιφέρουν διαταραχές στην κρίση, στην όραση και στα αντανακλαστικά. Ως εκ τούτου, προτείνει την άμεση εφαρμογή και στη χώρα μας του λεγόμενου «ναρκοτέστ», παράλληλα με το αλκοτέστ στον δρόμο.
«Κλείδωμα» ταχύτητας και ασπίδα για το κινητό
Πέρα από την πρόταση για τη θεσμοθέτηση 0% αλκοόλ ή ψυχοτρόπων ουσιών κατά την οδήγηση οποιουδήποτε οχήματος, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εκπαιδευτών Οδήγησης και Κυκλοφοριακής Αγωγής (ΠΣΕΟ), προχωρά κι ένα βήμα παραπάνω. Προτείνει την εφαρμογή μηχανισμού κλειδώματος-ξεκλειδώματος, όπως έχει καθιερωθεί σε πολιτείες των ΗΠΑ για οδηγούς που έχουν καταδικαστεί για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή στην Πόλη του Μεξικού για επαγγελματίες οδηγούς, ώστε το όχημα να μην ξεκινά καν εάν ο οδηγός έχει στο αίμα του αλκοόλ πάνω από το επιτρεπτό όριο ή έχει κάνει χρήση ουσιών.
Κι άλλες προτάσεις του ΠΣΕΟ στηρίζονται στις δυνατότητες που δίνουν οι νέες τεχνολογίες των οχημάτων. Για παράδειγμα, η απενεργοποίηση του σήματος GSM εντός του οχήματος, με στόχο τη μείωση της χρήσης του κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση. Αυτό έχει εφαρμοστεί δοκιμαστικά σε σχολικά λεωφορεία στη Γαλλία, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ακόμη, ζητά το «κλείδωμα» της ανώτατης ταχύτητας του οχήματος στα 130 χλμ./ώρα, με ένα περιθώριο +10% για χρήση στην λωρίδα επιτάχυνσης, δηλαδή 143 χλμ./ώρα.
«Η υιοθέτηση των παραπάνω μέτρων μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στη μείωση των τροχαίων συμβάντων, με ποσοστό που μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 80%, ανάλογα με την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής και την αποδοχή τους από το κοινό», αναφέρει στο σχόλιό του ο ΠΣΕΟ, κάνοντας λόγο και σε παράπλευρες ωφέλειες περιβαλλοντικές και οικονομικές.
Προτεραιότητα στους πεζούς
Σε δύο κρίσιμα ζητήματα για την κίνηση των πεζών, ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων, εστιάζει, στο πλαίσιο της διαβούλευσης, η Πρωτοβουλία ΠΕΖΗ. Το ένα αφορά τη σήμανση STOP και το δεύτερο τις διαβάσεις. Σχετικά με τις προβλέψεις για το STOP, που σήμερα υποχρεώνει για παραχώρηση προτεραιότητας από οχήματα σε όχημα, αλλά δεν προβλέπει τίποτα για τους πεζούς, προτρέπει ώστε η σχετική διατύπωση να γίνει «παραχώρηση προτεραιότητας στα οχήματα και τους πεζούς».
Καλεί μάλιστα την πολιτεία να προβλέψει ξεκάθαρα ότι «οι πεζοί έχουν προτεραιότητα στις διαβάσεις και οι οδηγοί οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί» και να προχωρήσει στις απαραίτητες αλλαγές και διατυπώσεις ώστε να μην εμφανίζονται πλέον οι πεζοί ως οι παρείσακτοι στο οδικό δίκτυο, που οφείλουν να μην παρεμποδίζουν την κυκλοφορία των οχημάτων.
Ειδικότερα, στο άρθρο 39, που αφορά στη συμπεριφορά των οδηγών προς τους πεζούς, προτείνεται η διατύπωση: ο οδηγός υποχρεούται να πλησιάζει στη διάβαση «με ταχύτητα που δεν θα υπερβαίνει τα 20 χλμ./ώρα εφόσον έχουν καλή ορατότητα και με ταχύτητα βαδίσματος, δηλαδή 5 χλμ./ώρα εάν δεν έχουν ορατότητα, έτσι ώστε να μην εκθέτει σε κίνδυνο τους πεζούς και εφόσον κάποιος πεζός έχει εισέλθει ή στέκεται και ετοιμάζεται να εισέλθει σε αυτή ο οδηγός να διακόπτει υποχρεωτικά την πορεία του. Ο οδηγός οφείλει σε αυτή την περίπτωση να σταματήσει τουλάχιστον 5 μέτρα πριν από τη διάβαση, έτσι ώστε ο πεζός να αισθανθεί ασφάλεια, για να διασχίσει το δρόμο».
Στα μαλακά οι δράστες εγκατάλειψης
Αυστηρή κριτική ασκούν οι φορείς στη διατήρηση του καθεστώτος δεκαετιών που ορίζει ότι η εγκατάλειψη θύματος τροχαίου είναι ελαφρύ πλημμέλημα (άρθρο 43), που στην πράξη τιμωρείται με φυλάκιση έξι μηνών και τρίμηνη αφαίρεση διπλώματος. Όπως εξηγεί στην παρέμβασή του ο σύλλογος SOS Τροχαία Εγκλήματα, είναι μύθος η δυνατότητα χρήσης αυστηρότερης διάταξης, αφού ο ΚΟΚ ως «ειδική νομοθεσία» υπερισχύει έναντι κάθε υπάρχουσας γενικής νομοθεσίας.
«Δεν είναι δυνατόν για το ίδιο αδίκημα σε άλλους να επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και σε άλλους κάθειρξη τουλάχιστον έξι ετών», σχολιάζει ο σύλλογος. «Η πολιτεία με αυτό το άρθρο αναγορεύεται σε ηθικό αυτουργό των τροχαίων με εγκατάλειψη, προτρέποντας τους δράστες να το κάνουν για να έχουν αν εντοπιστούν ηπιότερη αντιμετώπιση μια και δεν θα μπορεί να τεκμηριωθεί η ύπαρξη αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών στο αίμα τους κατά τον χρόνο τέλεσης του εγκλήματος», συμπληρώνει.
Αντίστοιχα, για απαράδεκτη και εγκληματική πρόβλεψη κάνει λόγο και η Πρωτοβουλία ΠΕΖΗ. «Ο οδηγός δεν θα πάει ούτε μία μέρα φυλακή, όπως ξέρουν πολύ καλά οι δικηγόροι και όπως δυστυχώς έχουν γνωρίσει άνθρωποι που έχουν δικούς τους θύματα τροχαίων. Θεωρούμε πρέπει άμεσα να αναβαθμιστεί σε κακούργημα. Η οποιαδήποτε καθυστέρηση ή αμέλεια είναι συνέργεια, αν όχι ηθική αυτουργία σε ένα διαρκές έγκλημα», σημειώνεται.
Ντιμπέιτ για τα 30 χλμ./ώρα
Δύο είναι οι νέες προβλέψεις του υπό διαβούλευση ΚΟΚ που έχουν φέρει αντιπαραθέσεις. Η πρώτη αφορά στη μείωση του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου ταχύτητας εντός κατοικημένων περιοχών στα 30 χλμ./ώρα από την 1η Νοεμβρίου 2025. Κεντρικό επιχείρημα όλων είναι ότι μέχρι σήμερα η ελληνική πολιτεία δεν έχει καταφέρει να εφαρμόσει καν το υφιστάμενο όριο των 50 χλμ./ώρα.
Αυτό, μάλιστα, διατηρείται σε μονόδρομους με τουλάχιστον δύο λωρίδες κυκλοφορίας, διαχωριζόμενες με κατά μήκος διαγραμμίσεις, καθώς και σε οδούς διπλής κατεύθυνσης εντός των κατοικημένων περιοχών, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά με ειδική σήμανση.
Επιφυλάξεις εκφράζει, στο πλαίσιο της διαβούλευσης, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Δημοσιογράφων Αυτοκινήτου Μοτοσυκλέτας (ΠΑ.ΣΥ.Δ.Α.Μ), εφόσον το εν λόγω μέτρο γενικευθεί πλην σχολείων, παιδικών χαρών, δρόμων ήπιας κυκλοφορίας. Κάνει λόγο για ένα μέτρα που δύσκολα θα εφαρμοστεί και κυρίως θα αστυνομευθεί, ακόμα και με τη διευρυμένη δυνατότητα χρήσης καμερών και άλλων τεχνικών μέσων που δίνει ο αναθεωρημένος ΚΟΚ για τη διαπίστωση των παραβάσεων.
Σημειώνεται ότι με τις προτεινόμενες διατάξεις το ελάχιστο πρόστιμο για υπέρβαση του ορίου ταχύτητας αυξάνεται από 40 σε 150 ευρώ και ανάλογα με την παράβαση τα πρόστιμα κλιμακώνονται από 150 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 20 ημέρες ως 700 ευρώ και αφαίρεση της άδειας κυκλοφορίας για 30 ημέρες.
Σε σύμπνοια με την προτεινόμενη ρύθμιση, ο σύλλογος των εκπαιδευτών οδήγησης προτείνει σε οδούς που γειτνιάζουν με σχολεία αυτό να είναι στα 20 χλμ./ώρα. «Σε χαμηλότερες ταχύτητες, οι οδηγοί έχουν περισσότερο χρόνο να αντιδράσουν σε απρόβλεπτες καταστάσεις και η απόσταση φρεναρίσματος είναι μικρότερη. Επιπλέον, σε περίπτωση σύγκρουσης, η ενέργεια που απελευθερώνεται είναι μικρότερη, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα σοβαρών τραυματισμών ή θανάτου κατά 90%», αναφέρει, φέρνοντας ως παράδειγμα τη Στοκχόλμη, όπου η υιοθέτηση των 30 χλμ./ώρα μείωσε τα τροχαία κατά 50% μέσα σε λίγα χρόνια.
Από την πλευρά τους, ο σύλλογος ΠοδηλΑΤΤΙΚΗ Κοινότητα και η Ελληνική Ομοσπονδία Αστικής Ποδηλασίας (ΕΟΑΠ) συμφωνούν πως πρόκειται για μια άτολμη ρύθμιση. «Δρόμοι όπως η Χαριλάου Τρικούπη, η Δημητρίου Σούτσου, η Σεβαστουπόλεως διατηρούν χωρίς κανένα λόγο το όριο των 50 χλμ/ώρα. Πιστεύουμε ότι η καθιέρωση των 30 χλμ./ώρα καθολικά και εξ ορισμού στις κατοικημένες περιοχές είναι απαραίτητο προαπαιτούμενο για την προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, από κοινού φυσικά με την συνεχή επιτήρηση της εφαρμογής του μέτρου αυτού», επισημαίνει η ΠοδηλΑΤΤΙΚΗ Κοινότητα.
Οι δύο φορείς εκφράζουν τον προβληματισμό ότι χωρίς επιτήρηση, το μέτρο μπορεί και να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς δίνεται η λανθασμένη εντύπωση ότι οι δρόμοι είναι ασφαλείς, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τους πλέον ευάλωτους χρήστες, δηλαδή παιδιά, ηλικιωμένοι, άτομα μειωμένης κινητικότητας, ΑμεΑ.
Διήθηση ή σφήνα;
Τα δυσδιάκριτα όρια μεταξύ διήθησης και σφήνας θολώνουν και την αντίστοιχη διάταξη του προτεινόμενου ΚΟΚ. Η εισαγωγή ρύθμισης για τη διήθηση δικύκλων υπό προϋποθέσεις διχάζει. Κατά τη διατύπωση, επιτρέπεται η κίνηση μεταξύ των λωρίδων κυκλοφορίας σε οδούς με τουλάχιστον δύο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ανώτατη ταχύτητα τα 30 χλμ./ώρα εάν τα λοιπά οχήματα είναι ακινητοποιημένα ή η ταχύτητα αυτών είναι μικρότερη της ταχύτητας της διήθησης.
Επιχειρώντας να ξεκαθαρίσει το τοπίο, ο πρόεδρος του ΠΣΕΟ, Άρης Ζωγράφος χαρακτηρίζει τη σφήνα ως έναν «επικίνδυνο και απορριπτέο από κάθε άποψη ελιγμό», που περιλαμβάνει υψηλή ταχύτητα και απότομες κινήσεις της μοτοσυκλέτας. «Σε αντίθεση με τη σφήνα, η διήθηση, όταν εκτελείται με προσοχή και με χαμηλή ταχύτητα (20-30 χλμ./ώρα), μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της κυκλοφορίας, καθώς μειώνει τον χρόνο αναμονής τόσο για τους μοτοσικλετιστές όσο και για τα υπόλοιπα οχήματα», σημειώνει.
Εκτιμά, δε, ότι η θεσμοθέτηση αυτής της διαδεδομένης και σήμερα πρακτικής θα περιορίσει την αναρχία, που τροφοδοτείται από το ασαφές πλαίσιο. Αυτό σημαίνει, κατά τον κ. Ζωγράφο, καθορισμό ορίων ταχύτητας, οδών όπου επιτρέπεται, ενσωμάτωση στα εκπαιδευτικά προγράμματα, βελτίωση υποδομών με δημιουργία ειδικών λωρίδων για δίκυκλα όπου είναι εφικτό, αλλά και πιλοτική εφαρμογή ώστε να εντοπισθούν αδυναμίες. «Με αυτόν τον τρόπο, θα προστατευθούν οι οδηγοί μοτοσυκλετών, θα μειωθεί το ρίσκο τροχαίων ατυχημάτων και θα διασφαλιστεί η ομαλή ροή της κυκλοφορίας», αναφέρει.
Από την πλευρά του, ο ΠΑ.ΣΥ.Δ.Α.Μ «παντρεύει» τις δύο παραπάνω ρυθμίσεις και εφιστά την προσοχή, καθώς ο νέος ΚΟΚ «θα επιτρέπει την κίνηση των δικύκλων ανάμεσα στα αυτοκίνητα, όταν εκείνα είναι ακινητοποιημένα ή κινούνται κάτω από 30 χλμ./ώρα. Στην περίπτωση αυτή, τα δίκυκλα θα πρέπει να κινούνται με μέγιστη ταχύτητα 30 χλμ./ώρα». Εκτιμά, λοιπόν, πως θα είναι αδύνατη η αστυνόμευσή του και θα πολλαπλασιαστούν οι ανθρώπινες απώλειες δικυκλιστών.
businessdaily.gr
