Ο «πόλεμος» της ΑΑΔΕ στα… μετρητά έφερε 1,75 δισ. στα κρατικά ταμεία
ΕΙΔΗΣΕΙΣΕΛΛΑΔΑΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ 7 Απριλίου 2025 fonisalaminas
Τι απέδωσε ο «πόλεμος» στα μετρητά μέσα σε μια τριετία. Σχεδόν το ένα τρίτο της αύξησης του ΦΠΑ προήλθε από την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης. Ποιοι κλάδοι… ανακαλύπτουν τις πληρωμές κάρτες.
Έμποροι ρούχων σε λαϊκές, οδηγοί ταξί, ακόμη και πολιτικές οργανώσεις πληρώνονται όλο και περισσότερο με κάρτες. Η ΑΑΔΕ βρίσκεται σε διαρκή μάχη για να μειώσει τη χρήση των μετρητών και πέρυσι την «ψαλίδισε» κατά 5,3 δισ. ευρώ. Τα ψηφιακά «όπλα» της ΑΑΔΕ ενισχύουν τη φορολογική συμμόρφωση και έχουν φέρει πρόσθετα έσοδα από ΦΠΑ που ξεπερνούν τα 1,7 δισ. ευρώ την τριετία 2022 – 2024.
Η ειδική έκθεση της ΑΑΔΕ («Εξέλιξη στοιχείων βεβαίωσης ΦΠΑ και ηλεκτρονικών πληρωμών ανά κλάδο 2024/2023») που δημοσιοποιήθηκε χθες «φωτίζει» την προσπάθεια όχι μόνο του 2024, οπότε και ολοκληρώθηκε η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές, αλλά και των δύο προηγούμενων ετών για να έλθουν στο φως περισσότερες συναλλαγές στην οικονομία και να εισπραχθεί ο προβλεπόμενος ΦΠΑ.
Μια προσπάθεια που έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση του κενού ΦΠΑ στην Ελλάδα στο 14%, από 25% το 2018, με στόχο το 2029 να πέσει στο 5%. Η ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης δεν κλείνει μόνο το κενό στον ΦΠΑ, αλλά επηρεάζει ευεργετικά και τις εισπράξεις από άλλους φόρους, όπως ο φόρος εισοδήματος.
Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι συνδυασμός αύξησης των ηλεκτρονικών πληρωμών και ενίσχυσης των ψηφιακών εργαλείων της Εφορίας έχει σημαντική συμβολή τα τελευταία χρόνια στην αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ, που φθάνει περίπου στο ένα τρίτο της αύξησης. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ προήλθε από την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, δηλαδή από την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ.
Όπως φαίνεται στον πίνακα, η καλύτερη χρονιά για τα έσοδα ΦΠΑ που προήλθαν από τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης ήταν το 2023, όταν κορυφώθηκε η προσπάθεια για πληρωμές με POS στις περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες και χωρίς ακόμη να έχει εφαρμοσθεί η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές, που υλοποιήθηκε το 2024.
Η συνεισφορά από τη βελτίωση της συμμόρφωσης στην αύξηση των εσόδων ΦΠΑ έφθασε τα 713 εκατ. ευρώ το 2023 και υποχώρησε στα 522 εκατ. ευρώ το 2024. Ως ποσοστό, η συνεισφορά στη βελτίωση των εσόδων ήταν 33% το 2023 και 28% το 2024. Συνολικά, την τριετία 2022 – 2024, η αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ ανήλθε σε 6,233 δισ. ευρώ και το 28% αυτής της βελτίωσης, δηλαδή 1,748 δισ. ευρώ, αποδίδεται στην ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης.
Πρέπει να σημειωθεί ότι για το 2024 η αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ ξεπερνά συνολικά τα 2,6 δισ. ευρώ, αλλά από αυτό το ποσό πρέπει να αφαιρεθούν έκτακτα έσοδα 784 εκατ. ευρώ που προήλθαν από το ΤΑΙΠΕΔ και τη μεταβίβαση της Αττικής Οδού.
Τα έσοδα από τον ΦΠΑ (ποσά σε εκατ. ευρώ)
| Περίοδος | Ετήσια αύξηση εσόδων ΦΠΑ ΔΟΥ | Συνεισφορά βελτίωσης συμμόρφωσης | Συνεισφορά λοιπών παραγόντων | Συνεισφορά βελτίωσης συμμόρφωσης (%) | Συνεισφορά λοιπών παραγόντων (%) |
| 2022/2021 | 2.265 | 513 | 1.752 | 23% | 77% |
| 2023/2022 | 2.132 | 713 | 1.419 | 33% | 67% |
| 2024/2023 | 1.836* | 522 | 1.314 | 28% | 72% |
| Σύνολο | 6.233 | 1.748 | 4.485 | 28% | 72% |
| *εξαιρούνται 784 εκ. € έκτακτα έσοδα ΤΑΙΠΕΔ Δεκ. 2024. |
Τα βασικά συμπεράσματα
Σύμφωνα με τη μελέτη της ΑΑΔΕ,
- Το 2024 ολοκληρώθηκε η διασύνδεση POS–ταμειακών για όλους τους υπόχρεους, εξασφαλίζοντας έκδοση φορολογικών παραστατικών κατά την είσπραξη, γεγονός που επιδρά καταλυτικά στην ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης.
- Οι ηλεκτρονικές πληρωμές αυξήθηκαν ταχύτερα από τις συνολικές εκροές στους περισσότερους κλάδους, υποδηλώνοντας υποκατάσταση μετρητών με ηλεκτρονικό χρήμα και αποκάλυψη αδήλωτης ύλης.
- Η αποκάλυψη αυτή ενισχύει όχι μόνο τα τρέχοντα έσοδα Φ.Π.Α., αλλά και τα μελλοντικά έσοδα από Φόρο Εισοδήματος (μέσω υψηλότερων δηλωμένων επιχειρηματικών κερδών στην επόμενη χρήση).
- Αναμένεται μείωση του κενού Φ.Π.Α. και εισοδήματος σε κλάδους με ιστορικά υψηλή απόκλιση, όπως ιατρικά επαγγέλματα, εστίαση, καταλύματα, μεταφορές, νομικές και λογιστικές υπηρεσίες.
- Η βεβαίωση Φ.Π.Α. σημειώνει αύξηση κατά 2,66 δισ. ευρώ (+16,3%), ενώ βελτίωση καταγράφει και το ποσοστό βεβαίωσης Φ.Π.Α. επί των φορολογητέων εκροών, από 4,30% τη χρήση 2023 σε 4,72% τη χρήση 2024 (για κάθε 100 ευρώ φορολογητέων εκροών που παρήχθησαν στην οικονομία βεβαιώθηκαν 4,72 ευρώ Φ.Π.Α. τη χρήση 2024 έναντι 4,3 ευρώ Φ.Π.Α. που βεβαιώθηκαν τη χρήση 2023).
Η «μάχη» κατά των μετρητών
Παραδοσιακά η φοροδιαφυγή έχει συνδεθεί με υψηλότερο βαθμό χρήσης μετρητών, όπως τονίζει η ΑΑΔΕ, καθώς η εκτέλεση μιας συναλλαγής με χρήση μετρητών δίνει την ευχέρεια στα συμβαλλόμενα μέρη για μη έκδοση παραστατικού και κατακράτηση των σχετικών φόρων. Ωστόσο, μόνο ένα μέρος των συναλλαγών που διενεργούνται με μετρητά αποτελεί σκιώδη και αδήλωτη πράξη.
Η αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών δεν συνεπάγεται αυτόματα την επίτευξη υψηλότερου βαθμού συμμόρφωσης. Προκειμένου ένα μέρος της αύξησης της αξίας των συναλλαγών που εισπράττεται με κάρτες να μεταφραστεί σε αποκάλυψη προηγουμένως αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης θα πρέπει πρώτα οι επιπλέον ηλεκτρονικές πληρωμές να αντικαταστήσουν ένα μέρος της αξίας των συναλλαγών που προηγουμένως διενεργούνταν με χρήση μετρητών.
Για να συμβεί αυτό, ο ρυθμός αύξησης του κύκλου εργασιών που εισπράττεται μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών πρέπει να υπερβαίνει τον ρυθμό αύξησης της αξίας του συνολικού κύκλου εργασιών. Βάσει πρόσφατης μελέτης του ΙΟΒΕ (Ιούνιος 2024) κάθε 10 ευρώ νέων δαπανών με κάρτες το 2022 συνδέεται κατά μέσο όρο με 0,67 ευρώ προηγουμένως ανείσπρακτων εσόδων ΦΠΑ λόγω μη δηλωμένων συναλλαγών.
Η χρήση μετρητών φαίνεται να μειώνεται στις συναλλαγές τριών στις τέσσερις επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα μεταξύ 2023 και 2024 ή σε 215 κλάδους στους 282 συνολικά. Το τελικό αποτέλεσμα σε επίπεδο οικονομίας είναι μείωση της χρήσης μετρητών μεταξύ 2023 και 2024 κατά 5,28 δισ. ευρώ.
Με άλλα λόγια, η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών κατά 7,5 δισ. ευρώ που σημειώθηκε το 2024 μεταφράστηκε σε μείωση της χρήσης μετρητών κατά 5,28 δισ. ευρώ στην οικονομία χάρη στον υψηλότερο ρυθμό αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών έναντι του ρυθμού αύξησης των εκροών.
Οι κλάδοι στους οποίους καταγράφεται μείωση στη χρήση μετρητών είναι, μεταξύ άλλων, το λιανικό εμπόριο τροφίμων, καπνού και ποτών, η εστίαση και οι υπηρεσίες παροχής ποτών, το λιανικό εμπόριο καυσίμων κίνησης, το λιανικό εμπόριο ενδυμάτων, τα ξενοδοχεία και καταλύματα, οι δραστηριότητες παροχής συμβουλών σχετικά με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Αξιοποιώντας τα ευρήματα της μελέτης του ΙΟΒΕ εξάγεται το συμπέρασμα ότι η αντικατάσταση ποσού 5,785 δισ. ευρώ μετρητών με πληρωμές μέσω καρτών το 2024 φαίνεται να συνεισφέρει επιπλέον 388 εκ. ευρώ έσοδα ΦΠΑ χάρη στη βελτίωση της συμμόρφωσης εντός του 2024.
Οι κλάδοι που… ανακαλύπτουν τις ηλεκτρονικές πληρωμές
Η ΑΑΔΕ έδωσε στη δημοσιότητα τους κλάδους του τριτογενούς τομέα που μόλις τώρα… ανακαλύπτουν τις ηλεκτρονικές πληρωμές, ξεκινώντας από πολύ χαμηλή βάση. Με αύξηση συναλλαγών 2.459% ξεχωρίζουν οι σύμβουλοι πληροφορικής, που ουσιαστικά για πρώτη χρονιά άρχισαν να πληρώνονται με ψηφιακά μέσα.
Συνολικά, αυτοί οι κλάδοι που παρουσίασαν θεαματική αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών το 2024 είχαν μια αύξηση των πληρωμών με ηλεκτρονικά μέσα ύψους 467 εκατ. ευρώ.
Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη αύξηση ηλεκτρονικών πληρωμών το 2024
| ΚΑΔ4 | Περιγραφή 4ΚΑΔ | Ηλεκτρονικές Πληρωμές -2024 | ΜΤΒΛ Ηλ. Πληρωμών 2024-2023 | % ΜΤΒΛ |
| 6202 | Δραστηριότητες παροχής συμβουλών σχετικά με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές | 124.175.719 | 119.324.053 | 2459% |
| 6020 | Υπηρεσίες τηλεοπτικού προγραμματισμού και τηλεοπτικών εκπομπών | 381.730 | 344.563 | 927% |
| 9004 | Εκμετάλλευση αιθουσών θεαμάτων και συναφείς δραστηριότητες | 20.650.942 | 17.024.367 | 469% |
| 5913 | Δραστηριότητες διανομής κινηματογραφικών ταινιών, βίντεο και τηλεοπτικών pρογραμμάτων | 1.757.069 | 1.429.700 | 437% |
| 6420 | Δραστηριότητες εταιρειών χαρτοφυλακίου (holding) | 4.667.211 | 3.523.604 | 308% |
| 4782 | Λιανικό εμπόριο κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, ενδυμάτων και υποδημάτων, σε υπαίθριους πάγκους και αγορές | 5.159.664 | 3.768.645 | 271% |
| 9001 | Τέχνες του θεάματος | 3.193.805 | 2.269.589 | 246% |
| 9492 | Δραστηριότητες πολιτικών οργανώσεων | 783.752 | 547.066 | 231% |
| 6190 | Άλλες τηλεπικοινωνιακές δραστηριότητες | 52.504.766 | 36.596.202 | 230% |
| 4932 | Εκμετάλλευση ταξί | 73.515.537 | 50.590.654 | 221% |
| 4789 | Λιανικό εμπόριο άλλων ειδών σε υπαίθριους πάγκους και αγορές | 11.198.030 | 7.268.175 | 185% |
| 4617 | Εμπορικοί αντιπρόσωποι που μεσολαβούν στην πώληση τροφίμων, ποτών και καπνού | 27.837.227 | 18.011.099 | 183% |
| 4781 | Λιανικό εμπόριο τροφίμων, ποτών και καπνού, σε υπαίθριους πάγκους και αγορές | 32.332.389 | 20.457.351 | 172% |
| 9002 | Υποστηρικτικές δραστηριότητες για τις τέχνες του θεάματος | 76.738.472 | 45.840.819 | 148% |
| 7740 | Εκμίσθωση πνευματικής ιδιοκτησίας και παρεμφερών προϊόντων, με εξαίρεση τα έργα με δικαιώματα δημιουργού | 2.065.176 | 1.199.666 | 139% |
| 6399 | Άλλες δραστηριότητες υπηρεσιών πληροφορίας π.δ.κ.α. | 685.204 | 392.382 | 134% |
| 6203 | Υπηρεσίες διαχείρισης ηλεκτρονικών συστημάτων | 490.577 | 276.614 | 129% |
| 6612 | Δραστηριότητες σχετικές με συναλλαγές συμβάσεων χρεογράφων και αγαθών | 12.830.518 | 7.220.425 | 129% |
| 8720 | Δραστηριότητες φροντίδας με παροχή καταλύματος για άτομα με νοητική υστέρηση, ψυχικές διαταραχές και χρήση ουσιών | 103.879 | 58.415 | 128% |
| 8220 | Δραστηριότητες τηλεφωνικών κέντρων | 243.107 | 133.543 | 122% |
| 7021 | Δραστηριότητες δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας | 740.382 | 395.588 | 115% |
| 7410 | Δραστηριότητες ειδικευμένου σχεδίου | 6.475.255 | 3.349.904 | 107% |
| 6311 | Επεξεργασία δεδομένων, καταχώρηση και συναφείς δραστηριότητες 5628766 | 11.406.474 | 5.777.708 | 103% |
| 5030 | Εσωτερικές πλωτές μεταφορές επιβατών | 27.211.501 | 13.705.188 | 101% |
| 7820 | Υπηρεσίες γραφείων εύρεσης προσωρινής απασχόλησης | 13.735 | 6.790 | 98% |
| 8110 | Δραστηριότητες συνδυασμού βοηθητικών υπηρεσιών | 85.211 | 39.731 | 87% |
| 8010 | Δραστηριότητες παροχής ιδιωτικής προστασίας | 2.034.740 | 930.843 | 84% |
| 4791 | Λιανικό εμπόριο από επιχειρήσεις πωλήσεων με αλληλογραφία ή μέσω διαδικτύου | 146.387.787 | 65.752.342 | 82% |
| 8292 | Δραστηριότητες συσκευασίας | 1.603.084 | 719.611 | 81% |
| 9313 | Εγκαταστάσεις γυμναστικής | 89.487.374 | 39.959.286 | 81% |
Έξι στους δέκα επαγγελματίες «τσίμπησε» η τεκμαρτή φορολόγηση
Η έκθεση της ΑΑΔΕ παρέχει στοιχεία και για τα αποτελέσματα που είχε η εφαρμογή του τεκμαρτού προσδιορισμού εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Τα συνολικά πρόσθετα έσοδα υπολογίζονται από την ΑΑΔΕ σε 740 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, το 56% του συνόλου των επιτηδευματιών Φυσικών Προσώπων εντός του 2024 φορολογήθηκε βάσει ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος άρθρου 28Α, ν. 4172/2013 (για τα εισοδήματα του 2023) με αποτέλεσμα την επίτευξη επιπλέον φόρου 470 εκ. ευρώ (600 εκ. ευρώ λαμβάνοντας υπόψη και την αναλογούσα προκαταβολή), συγκριτικά με τον αναλογούντα φόρο πριν την επιβολή τεκμαρτού.
Οι υπόλοιποι επιτηδευματίες που φορολογήθηκαν βάσει των δηλωθέντων εισοδημάτων τους αύξησαν τα δηλωθέντα κέρδη τους σε σχέση με την προηγούμενο έτος κατά μέσο όρο 4.500 ευρώ (ανά δήλωση) ή 1,13 δισ. ευρώ (συνολικά), γεγονός που συνέβαλλε σε βεβαίωση επιπλέον φόρου περίπου 270 εκ. ευρώ σε σύγκριση με τις δηλώσεις του προηγούμενου έτους.
Η βελτίωση του λόγου εισροών/εκροών που συντελείται από το 2022 αντανακλάται και σε αναλογικά αυξημένη φορολογική βάση εισοδήματος Νομικών Προσώπων. Ειδικότερα, τα ποσοστό των φορολογητέων κερδών εισοδήματος Νομικών Προσώπων επί των ακαθαρίστων εσόδων τους στις δηλώσεις του 2024 (εισοδήματα φορ. έτους 2023) αυξήθηκε σχεδόν κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό στις δηλώσεις του 2023.
Δεδομένου ότι ο κύκλος εργασιών των κερδοφόρων επιχειρήσεων παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος και οριακά μειωμένος το 2023 σε σχέση με το 2022, η σημαντική αύξηση των φορολογητέων κερδών στις δηλώσεις του 2024 αποδίδεται όλη στην προαναφερόμενη βελτίωση των περιθωρίων φορολογητέων κερδών. Η επιπλέον βεβαίωση φόρου στις δηλώσεις του 2024 ανερχόταν σε 740 εκατ. ευρώ ΦΠΑ.
businessdaily.gr
