Ο φθόνος, αυτός ο σιωπηλός δολοφόνος της αλήθειας

Σε μια εποχή που η αλήθεια πολιορκείται από κάθε πλευρά, θα περίμενε κανείς πως ο μεγαλύτερος της εχθρός είναι η ψευδής πληροφορία ή η συνειδητή προπαγάνδα. Κι όμως, ένας λιγότερο ορατός αλλά εξίσου διαβρωτικός αντίπαλος κρύβεται στις σκιές: ο φθόνος.

Ο φθόνος δεν εκδηλώνεται πάντοτε θεαματικά. Δεν υψώνει τη φωνή του, δεν κραδαίνει λάβαρα. Λειτουργεί σιωπηλά, υποδόρια. Είναι αυτό το βλέμμα που αδυνατεί να αντέξει την επιτυχία του άλλου. Αυτή η σκέψη που λέει: «Αφού δεν το έχω εγώ, να μην το έχει κανείς». Κι έτσι, ξεκινά η επιχείρηση αποδόμησης. Όχι του γεγονότος, αλλά του προσώπου. Όχι του επιχειρήματος, αλλά της φήμης.

Στην πολιτική, ο φθόνος μεταμφιέζεται σε ρητορική. Όταν κάποιος ξεχωρίζει για το ήθος, τη σκέψη ή το έργο του, δεν επιβραβεύεται· γίνεται στόχος. Αν δεν μπορεί να χτυπηθεί για κάτι αληθινό, θα του φορτωθεί κάτι ψεύτικο. Αν δεν έχει σκάνδαλο, θα εφευρεθεί ένα. Δεν έχει σημασία αν είναι άξιος. Το ζήτημα είναι να μην λάμψει πολύ. Ο φθονερός δεν θέλει να πάρει τη θέση του άλλου. Θέλει απλώς να μην υπάρχει αυτή η θέση.

Στα μέσα ενημέρωσης, ο φθόνος συντηρείται και πουλιέται. Η ανάδειξη της ευφυΐας, της εργατικότητας ή της ηθικής συχνά παρουσιάζεται με υπονοούμενα: «Δεν είναι όπως φαίνεται», «κάτι κρύβει», «κανείς δεν είναι τόσο καθαρός». Οι αρετές αντιμετωπίζονται με καχυποψία. Οι επιτυχίες μετατρέπονται σε ύποπτες. Η αλήθεια γίνεται σχετική, εύθραυστη, διαχειρίσιμη. Κι εμείς, ως κοινό, χειροκροτούμε την αποκαθήλωση. Όχι επειδή μάθαμε κάτι σημαντικό, αλλά επειδή νιώσαμε καλύτερα που έπεσε κάποιος ψηλά.

Ο φθόνος δεν καταστρέφει απλώς πρόσωπα. Καταστρέφει το συλλογικό ήθος. Δημιουργεί μια κοινωνία που αδυνατεί να θαυμάσει, να εμπνευστεί, να αναγνωρίσει την αξία. Και μαζί με αυτό, χάνεται και η ίδια η αλήθεια – όχι γιατί δεν υπάρχει, αλλά γιατί δεν θέλουμε να την δούμε όταν δεν μας βολεύει.

Το ερώτημα δεν είναι πώς θα σταματήσουμε τον φθόνο στους άλλους. Το ερώτημα είναι αν έχουμε το κουράγιο να τον εντοπίσουμε μέσα μας. Να χαρούμε πραγματικά με την πρόοδο του άλλου. Να αναγνωρίσουμε την αλήθεια, ακόμα κι αν μας εκθέτει. Να υπερασπιστούμε το φως, ακόμα κι όταν δεν είναι στραμμένο πάνω μας.

Μέχρι τότε, θα ζούμε μέσα σε καθρέφτες θολούς, όπου η αλήθεια παραμορφώνεται και οι φωνές της πνίγονται κάτω από τον ψίθυρο του φθόνου.

Με αφορμή μια ανάρτηση της επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας κας Βάσως Θεοδωρακοπούλου-Μπόγρη που δωρικά με μόλις 6 λέξεις από τον Δημόκριτο αποκάλυψε, σε όσους καταλαβαίνουν τουλάχιστον, τους λόγους των επιθέσεων που δέχεται η αντιπολίτευση χωρίς λόγο αντί τα πυρά να στρέφονται στους υπαιτίους της κακοδιοίκησης του δήμου που δεν είναι άλλοι από την δημοτική αρχή.

Νικόλας ο Ψαράς