ΠΩΣ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ Η ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Γράφει η Λίλη Νούραη

Πρώτοι οι Βαβυλώνιοι, και σύμφωνα με το σεληνιακό ημερολόγιό τους, περί το 2.000 π.Χ., σκέφτηκαν να ορίσουν μία ημέρα, η οποία θα ήταν πάντα η αρχή μίας νέας συγχρονιστικής περιόδου, δηλαδή η «αρχή τού χρόνου».  Σαν τέτοια, οριστικοποίησαν την, -για εμάς-,  21 Μαρτίου, την οποία όμως εορταστικά επεξέτειναν, καθώς τα «πανηγύρια» του εορτασμού διαρκούσαν δέκα ολόκληρες ημέρες, η δε, -ούτως ειπείν-, «Πρωτοχρονιά»- τους, έλαβε την ονομασία «Ακίτου».

ΟΙ Αιγύπτιοι πάλι, είχαν ορίσει  για απαρχή τού κάθε νέου έτους την έναρξη της φθινοπωρινής ισημερίας, ακριβώς την ώρα που περισσότερο από κάθε άλλη νύχτα, ο λαμπρός Σείριος στον Ουρανό γινόταν ακόμη λαμπρότερος.

Οι Μεσοποτάμιοι,  συνέδεαν την φθινοπωρινή ισημερία με την Σελήνη και σύμφωνα με το σεληνιακό ημερολόγιό τους, ενώ οι Αρχαίοι Έλληνες σύμφωνα με την ίδια ισημερία, αλλά ακολουθούντες την κίνηση του Ήλιου.

Η σημερινή Πρωτοχρονιά, έτσι όπως τιμάται εδώ και πολλούς αιώνες, σε σχεδόν όλο τον Κόσμο, έχει τις ρίζες της στην Αρχαία Ρώμη, όπου αρχικά είχε ορισθεί κατά την 1^η Μαρτίου εκάστου έτους, όταν δια γυμνού οφθαλμού από την Γη, ήταν ορατός κατά τις έναστρες νύχτες, ο αστερισμός του Ταύρου.  Ο εορτασμός της, αργότερα, και πιο συγκεκριμένα κατά το 153 π.Χ. μεταφέρθηκε κατά την 1^η Ιανουαρίου εκάστου ενιαυτού, ημερομηνία κατά την οποία ξεκινούσε η ενιαύσιος θητεία  Υπάτων και Πραιτόρων.  

Επί αυτοκρατορίας δε, του Ιουλίου Καίσαρος, ξεκίνησε από 46 π.Χ. και εφ’ εξής να εορτάζεται με πολύ μεγάλη επισημότητα και με βάση την κίνηση του Ηλίου και καθ’ υποβολήν του Σωσιγένη, αστρονόμου από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Επάνω δε σε αυτήν την ημερομηνία, βασίστηκε, αργότερα, και η σύνταξη του «Ιουλιανού Ημερολογίου».

Κατά την περίοδο του Μεσαίωνα,  άλλοτε ετιμάτο μαζί με τα Χριστούγεννα, ή κατά τον εορτασμό τού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στις 21 Μαρτίου, προκειμένου να καταδείξει απόλυτη σύνδεση με την νέα ζωή, την εκκινούμενη της Γέννησης  του Χριστού. Επί δε, θητείας στον παπικό θρόνο του Πάπα Γρηγορίου ΙΓ’ επανήλθε στην 1^η Ιανουαρίου και σύμφωνα με την σύνταξη του νέου «Γρηγοριανού Ημερολογίου» κατά το έτος 1582 μ.Χ..

Ωστόσο, μία μερίδα Χριστιανών, αρνήθηκε να ακολουθήσει το «Νέο Ημερολόγιο» και παραμένουν, ακόμη και σήμερα, πιστοί του «Παλαιού», και αυτοαποκαλούνται «Παλαιοημερολογίτες», εορτάζοντας την Πρωτοχρονιά, -καθώς και κάθε άλλη εορτή-, πάντα δεκατέσσερις ημέρες αργότερα. Ως προς το εορτολόγιο, δε, όλα τα Πατριαρχεία και οι Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, -εκτός της Εκκλησίας της Ελλάδος-, ακολουθούν το Ιουλιανό Ημερολόγιο.

Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ακολουθεί και αυτή το «Γρηγοριανό Ημερολόγιο», ωστόσο όμως, η Κινεζική Πρωτοχρονιά εορτάζεται σε διαφορετικές ημερομηνίες κάθε χρόνο, βασιζόμενη στο αρχαίο ημερολόγιο των Κινέζων, αυτό, το οποίο και σύμφωνα με την παράδοση, είχε εκπονήσει και επιβάλλει κατά το 2637 π.Χ. ο Αυτοκράτωρ Χουανγκντί, βασιζόμενο σε μία σύζευξη ηλιακών και σεληνιακών κινήσεων, ενώ περιλαμβάνει 12 μήνες και ένα δίσεκτο έτος 13 μηνών. Κάθε έτος, καθορίζεται με την ονομασία ενός ζώου, όπως σκύλου, πετεινού, ποντικού, και άλλων.

Το ημερολόγιο των Ιαπώνων, είναι παρόμοιο με των Κινέζων,  αφιερωμένο στην Φύση, διαιρούμενο σε 24 περιόδους των 15 ημερών, αλλά από το 1873 μ.Χ. και εδώ, αποχωρίστηκε του Κινεζικού, συνεχίζοντας την νεότερη χρονολόγηση από το 660 π.Χ.

Το Μουσουλμανικό Ημερολόγιο βασίζεται στις κινήσεις της Σελήνης, διαρκείας 354 ημερών και ως εκ τούτου οι κινητές εορτές τους εμπίπτουν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Η Πρωτοχρονιά «πέφτει» πάντα την πρώτη ημέρα του μηνός «Μουχαράμ», ενώ η αρίθμηση των ετών, ξεκινά από το έτος της «Εγίρας», δηλαδή από 16 Ιουλίου του 622 μ.Χ., όπως ανταποκρίνεται στο Ιουλιανό Ημερολόγιο, και είναι  η ημερομηνία, κατά την οποία ο Μωάμεθ εγκατέλειψε την Μέκκα για να πάει στην Μεδίνα, προκειμένου να ξεφύγει μίας συνωμοσίας, η οποία απειλούσε τη ζωή του.

Οι λαοί, τέλος, οι οποίοι πιστεύουν στον Βουδισμό, ακολουθούν ένα σεληνιακό ημερολόγιο, σύμφωνα με το οποίο, το έτος περιλαμβάνει 12 μήνες, 29 και 30 ημέρες, και ένα δίσεκτο χρόνο 30 ημερών, ο οποίος προστίθεται κατά τακτικά χρονικά διαστήματα.